WRAZ Z RODAKAMI OBCHODZILIŚMY ŚWIĘTO ŚWIĘTYCH CYRYLA I METODEGO
w Nowej Białej na Spiszu
Z okazji 1160. rocznicy przybycia św. Cyryla i św. Metodego do naszych przodków oraz 1154. rocznicy śmierci św. Cyryla, w dniach 11-12 lutego 2023 r. w Nowej Białej na Spiszu odbyły się obchody święta świętych Cyryla i Metodego z udziałem naszych rodaków. Organizatorem wydarzenia były: Stowarzyszenie Obywatelskie CYRYLOMETODIADA, Towarzystwo Słowaków w Polsce oraz Fundacja PRO PATRIA.
W sobotę 11 lutego 2023 roku w Centrum Kultury Słowackiej w Nowej Białej miało miejsce otwarcie wystawy filatelistycznej: Żywe dziedzictwo Cyryla i Metodego, której autorem jest filatelista Jozef Kútny z Močenku.
Uczestników spotkania pozdrowił dyrektor Centrum Kultury Słowackiej, Jozef Majerčák, który przekazał głos sekretarzowi Generalnego Towarzystwa Słowaków w Polsce, Ľudomírovi Molitorisovi, poczym nastąpiło przedstawienie oraz przywitanie zaproszonych gości: konsula – Lenki Pifkovej z Konsulatu Generalnego Republiki Słowackiej w Krakowie, Antona Hrnka – dyrektora Fundacji PRO PATRIA, przewodniczącej Stowarzyszenia Obywatelskiego CYRYLOMETODIADA – Danieli Suchej wraz z małżonkiem Štefanem, autora wystawy – Jozefa Kútnego, księdza Jána Košiara, honorowego prezesa Towarzystwa Słowaków w Polsce – profesora Jozefa Čongvy, redaktor naczelnego czasopisma Život – Agaty Jendžejčíkovej oraz wszystkich obecnych przedstawicieli lokalnych organizacji Towarzystwa, jak również pozostałych obecnych.
Daniela Suchá wyrecytowała wersety z Proglasu św. Konstantyna Filozofa, przy akompaniamencie gry na fujarze, którą zaprezentował Štefan Suchý.
Następnie głos zabrał autor wystawy Jozef Kútny, który w godzinnej prezentacji przekazał uczestnikom znaczenie misji Cyryla i Metodego w życiu naszego narodu oraz jej realizację poprzez wielkie osobistości narodu słowackiego, począwszy od św. Gorazda, Bernoláka, Štúra, Radlińskiego, Hlinki, aż do wizyty papieża Jana Pawła II na Słowacji w 1990 roku.
W swoim wystąpieniu Anton Hrnko szczególnie docenił fakt, że wśród obecnych gości było wielu młodych ludzi, którzy są nosicielami naszych tradycji i bez których przyszłość słowackiej kultury nie byłaby możliwa.
Ksiądz Ján Košiar podziękował za realizację wystawy Żywe dziedzictwo Cyryla i Metodego, która stała się wypełnieniem dziedzictwa świętych braci z Tesalonik. Przypomniał, że w 2025 roku minie 100 lat od narodzin Księdza Biskupa Dominika Kaľaty SJ, mieszkańca Nowej Białej. Zaproponował, aby upamiętnić tę rocznicę poprzez umieszczenie tablicy pamiątkowej w jego rodzinnej miejscowości .
Z okazji wystawy został wykonany okolicznościowy stempel pocztowy oraz kartka, które zostały wprowadzone do obiegu pocztowego przez Klub Filatelistów 52 -56 Močenok, w piątek 10 lutego 2023 roku. Autorem projektu graficznego, okolicznościowego stempla pocztowego jest pan Adrián Ferda z Poczty Słowackiej, POFIS Bratysława. Jozef Kútny wręczył każdemu uczestnikowi pamiątkową kartkę pocztową z okolicznościowym stemplem pocztowym.
W niedzielę obchody święta kontynuowano celebracją uroczystej Mszy Świętej ku czci świętych Cyryla i Metodego w języku słowackim, w miejscowym kościele św. Katarzyny Aleksandryjskiej której przewodniczył ksiądz Ján Košiar przy koncelebrze proboszcza tamtejszej parafii, Artura Gadochy. Uroczystość uświetniła gra na organach miejscowego organisty Juliana Długiego oraz żarliwy śpiew uczestniczących wiernych w pięknym języku słowackim.
W homilii ks. Ján podziękował, że razem z rodakami może brać udział w obchodzie 1160. rocznicy przybycia świętych Cyryla i Metodego nie tylko do nas, potomków dawnych Słowaków, ale i do całej Europy.
Przypomniał, że na rynku dostępnych jest wiele publikacji: opracowań, artykułów i kazań o misji świętych braci, Konstantyna i Metodego, która rozpoczęła się w 863 roku, autorstwa papieży, kardynałów, biskupów po kapelanów w pierwszej linii.
Apostoł Narodów, św. Paweł, który oprócz swoich listów jest także autorem pierwszej relacji o zmartwychwstaniu Pana Jezusa Chrystusa (1 Kor 15, 3-8), w swoich podróżach zatrzymał się także w Troadzie nad brzegiem cieśniny oddzielającej Azję od Europy. Tam miał sen, w którym pewien Macedończyk wzywał go do swego kraju: „Przepraw się do Macedonii i pomóż nam!”. Zaraz po tym widzeniu staraliśmy się wyruszyć do Macedonii, w przekonaniu, że Bóg nas wzywa, abyśmy głosili im Ewangelię” (Dz 16,9-10). Śmiało powiedzieć możemy (kontynuuje ks. Ján) że misja tesalońskich braci, świętych Cyryla i Metodego w Europie Środkowo-Wschodniej była inspirowana właśnie przez świętego Pawła Apostoła.
Dzieło świętych braci wpisuje się w historię połowy IX wieku w złożonych relacjach między dwoma tradycyjnymi centrami chrześcijaństwa: Rzymem i Konstantynopolem. Czy się to komuś podoba, czy mniej, jest to po prostu fakt. To, co uczynili bracia z Tesalonik, zmieniło życie Narodów, praktycznie w każdym kraju Europy. Z tego powodu 30 grudnia 1980 roku papież Jan Paweł II ogłosił ich współpatronami Starego Kontynentu.
Odwiedzając 8 listopada 1981 roku Instytut Słowacki Świętych Cyryla i Metodego w Rzymie, papież powiedział:
Kiedy myślimy o pracy braci z Tesalonik, musimy zatrzymać się nad tym, co ona oznaczała dla życia społecznego i obywatelskiego. Zakres ich działalności nie ograniczał się bowiem do dziedziny czysto religijnej, lecz z wiary w Boga wyciągali skuteczne wnioski dla codziennego życia jednostek, rodzin i całego społeczeństwa, tak aby każdy odcinek, każdy krok życia wypływał z Boga i był ku Niemu skierowany. W ten sposób tworzyli fundamenty nowego społeczeństwa, nowej sprawiedliwości i pokoju. Nie bali się dla tych zasad walczyć i cierpieć.
Również inni papieże w XX wieku poświęcili tym dwóm Świętym swoje dokumenty o znaczeniu światowym:
Magnifici eventus (Wspaniałe wydarzenie, 1963) – św. Jan XXIII,
Antiquae nobilitatis decora (Starożytne czyny szlachetne, 1969) – św. Paweł VI,
Egregiae virtutis (Doskonali ludzie, 1980) oraz
Slavorum apostoli (Apostołowie Słowian, 1985) – św. Jan Paweł II.
O żadnych innych świętych w historii nie wydano aż czterech ważnych dokumentów papieskich w tak krótkim czasie.
Obydwaj bracia z Tesalonik – przyszli Apostołowie Słowian – byli osobowościami, w których oddychała klasyczna bizantyjska kultura chrześcijańska. Zwłaszcza św. Cyryl, zwany też Filozofem, był jednym z czołowych przedstawicieli kultury swoich czasów. Dla niego rzeczywistą nauką i prawdziwą mądrością była filozofia, którą definiował jako „poznanie spraw Boskich i ludzkich, przez co człowiek może zbliżyć się do Boga oraz nauka cnoty, dzięki której człowiek może stać się obrazem i podobieństwem tego, kto go stworzył”. (Żywot św. Konstantyna-Cyryla IV).
Dziś świat laicki, cywilny mówi o niemożliwej do pokonania przepaści między wiarą i religią, z jednej strony, a rozumem czy nauką z drugiej, czyli o jakimś nieprzezwyciężalnym konflikcie między fides et ratio; Św. Cyryl natomiast widział realizację Bożego planu wobec człowieka w nauce, zwłaszcza w takim poznaniu, które doprowadza duszę do mądrości.
Bracia z Tesalonik byli spadkobiercami starożytnej kultury greckiej, której kontynuacją było średniowieczne Bizancjum. Nawet najbardziej zatwardziały zwolennik radykalnego sekularyzmu, (bezbożnictwa), nie może zaprzeczyć znaczeniu tego starożytnego dziedzictwa dla całej kultury europejskiej, a nawet światowej. Jest więc paradoksalne, że dziś nierzadko chce się zaprzeczyć znaczeniu środka, dzięki któremu ta kultura została dla nas zachowana, a więc umieszczona w kolebce rodzącej się nowoczesnej Europy, jaką znamy dzisiaj.
Na zakończenie swojej homilii ksiądz Ján zwrócił się z modlitewną prośbą do Świętych Cyryla i Metodego:
Kiedy modlimy się tymi słowami: […] spójrz, Panie, z łaski swojej na nasze królestwo. I nie oddawaj tego, co nasze, obcym. I nie dawaj nas jako łup narodom pogańskim. Przez Chrystusa, Pana naszego, który króluje z Ojcem i Duchem Świętym, dziękujemy Wam za to, że nauczyliście nas modlić się w naszym własnym języku, nawet dziś, w XXI wieku! Prosimy o Wasze wstawiennictwo tu i teraz, abyśmy nie padli ofiarą narodów i zwyczajów pogańskich.
Święci Cyrylu i Metody, wstawiajcie się za nami!
DANIELA SUCHÁ
Foto: Archiwum CYRYLOMETODIADA SA
Archiwum Instytutu Słowackiego świętych Cyryla i Metodego w Rzymie